افزایش شتابان قیمت لبنیات در هفتههای اخیر موجب شده که حتی بسیاری از خانوادهها با درآمد ثابت، ناچار به کاهش یا حذف لبنیات از سبد مصرفی خود شوند. نتیجه این فشار اقتصادی، کاهش تقاضا و بازگشت شیرهای فروشنرفته از فروشگاهها به کارخانههااست؛ پدیدهای که هم صدای مردم را درآورده و هم زنگ خطری جدی برای سلامت جامعه و آینده تولید لبنیات است.
به گزارش نای قلم از اطلاعات آنلاین، افزایش بیسابقه قیمت شیر در هفتههای اخیر، موجی از نارضایتی در میان مصرفکنندگان ایجاد کرده است. بسیاری از خانوارها بهدلیل فشارهای اقتصادی و بالا رفتن هزینهها، از خرید محصولات لبنی خودداری کرده یا میزان استفاده را کاهش داده اند.
این افزایش قیمت که به علت مشکلات مختلفی از جمله افزایش هزینههای تولید، نوسانات قیمت خوراک دام و افزایش نرخ دلار ایجاد شده، فشار زیادی به بودجه خانوارها وارد کرده و منجر به تغییر عادات خرید مردم شده است. در همین راستا، بر اساس برخی خبرهای منتشر شده، شاهد بازگشت محصولات لبنی به واحدهای تولیدی و کاهش چشمگیر تقاضا در بازار هستیم.
طبق آمار منتشرشده، سرانه مصرف لبنیات در ایران از حدود ۱۳۰ کیلوگرم در سال ۱۳۸۹ به حدود ۵۵ کیلوگرم در سالهای اخیر سقوط کرده است؛ یعنی افتی حدود ۵۸ درصدی . در عین حال، وزارت بهداشت میگوید ایرانیها اکنون حدود ۹۰ کیلوگرم کمتر از سرانه جهانی لبنیات مصرف میکنند؛ شکافی که بهطور مستقیم با سلامت استخوان، پوکی استخوان در سالهای آینده و هزینههای درمانی گره میخورد.
بر اساس بررسی جزئیات آخرین دادههای مرکز آمار از تورم مصرفکننده درآبان ماه نشان میدهد که تورم نقطهبهنقطه شیر، پنیر و تخممرغ رشد۶/۴۸ درصدی را تجربه کرده است.
درهمین حال، مشاهدات میدانی از فروشگاههانشان می دهد با وجود اینکه شیر و لبنیات از جمله کالای اساسی و لازم برای مصرف روزانه هستند اما این روزها خرید آن توسط مردم بسیار محدود شده است. به گونه ای که مردم همچون سابق از لبنیات استقبال نمیکنند و فروشگاه هادر نهایت مجبور به مرجوع کردن کالاهای لبنی شده اند.
یکی از شهروندان دراین باره میگوید: «قبلاً هر هفته شیر، ماست و پنیر میخریدیم، اما حالا فقط اگر خیلی ضروری باشد شیر میگیریم. قیمتها آنقدر بالا رفته که مجبوریم از چیزهای مهمتر بزنیم.»مرد میانسالی که بههمراه فرزندش برای خرید به فروشگاه آمده، با اشاره به تغییر الگوی مصرف خانوادهها اظهارمی کند: «حقوق ما ثابت است، اما قیمت لبنیات هر هفته تغییر میکند. وقتی دخل و خرج با هم نمیخواند، اولین چیزی که حذف میشود همین لبنیات است.»
چاره ای نداشتیم
محمد فربد، سخنگوی اتحادیه تولیدکنندگان فراوردههای لبنی درگفتگو باایسنا دراین باره می گوید: با توجه به اینکه بیشتر خانوارهای ایرانی دارای درآمد ثابت هستند و حقوق آنها معمولاً سالی یک بار افزایش مییابد، افزایش قیمتها موجب ایجاد ناترازی میان درآمد و هزینه شده است.
این وضعیت منجر به کاهش مصرف لبنیات در جامعه میشود. این موضوع نه تنها از منظر اقتصادی، بلکه از نظر سلامت عمومی جامعه نیز نگرانکننده است.وی می افزاید: افزایش ۵۲ درصدی قیمت شیر خام، از ۲۳ هزار تومان به ۳۵ هزار تومان از درب دامداری، به افزایش قیمت لبنیات منجر شده است.
فربد توضیح میدهد :این افزایش قیمت، علیرغم میل صنعت لبنیات، اجتنابناپذیر بوده است. علت اصلی این افزایش، مجموعهای از عوامل اقتصادی و تولیدی است که شامل افزایش قیمت علوفه، عدم تخصیص بهموقع ارز ۲۸هزار و۵۰۰ تومانی برای واردات نهادههای دامی و مراجعه دامداران به بازار آزاد علوفه و خرید آن با قیمتهای بسیار بالاتر میشود.
به گفته سخنگوی اتحادیه تولیدکنندگان فرآورده های لبنی ایران، بیماری تب برفکی که در برخی دامداریها شیوع یافته و به کاهش تولید شیر خام دامن زده است، مزید بر علت شده و وضعیت را پیچیدهتر کرده است. این عوامل در کنار یکدیگر، فشار مضاعفی به دامداران وارد کرده و در نهایت باعث افزایش قیمت شیر خام و به تبع آن، افزایش قیمت لبنیات در بازار شده است.وی به این نکته اشاره میکند که افزایش قیمت شیر خام با توجه به نقش حدود ۶۰ درصدی آن در قیمت تمام شده محصولات لبنی ، باعث افزایش حدود ۳۰ درصدی قیمت محصولات می شود که کارخانه ها به دلیل جلوگیری از شوک قیمتی آن را به تدریج اعمال میکنند. با این شرایط باید گفت که افزایش بیش از پیش قیمت محصولات لبنی در روزهای اخیر چندان دور از ذهن نخواهد بود.
فربد تصریح کرد: برآورد می شود از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۱۰ درصد از سرانه مصرف لبنیات کاسته شده است.
بازارگاه، بازار آزاد شده است
محمود صراف ،مدیرعامل اتحادیه گاوداران و دامداران صنعتی هم دراین باره می گوید: آنچه امروز به عنوان «بازار آزاد» مطرح میشود، در واقع همان سامانه بازارگاه وزارت جهادکشاورزی است؛ چرا که زمانی که نهاده های دامی با قیمت مصوب به دست دامدار نمیرسد، عملاً همان قیمت آزاد محسوب میشود، چه خرید از سامانه باشد و چه از واسطههای خارج از آن.
وی می افزاید: تمام فرآیند سامانه بازارگاه در اختیار وزارت جهاد کشاورزی است و اینگونه القا میشود که دامداران از خارج از سامانه اقدام به خرید میکنند، در حالی که این موضوع یک بحث انحرافی است. مسئله اصلی، دسترسی محدود دامداران به نهاده با قیمت مصوب است.
صراف با اشاره به افزایش شدید قیمت نهادههای دامی تصریح می کند: طی روزهای اخیر قیمت کنجاله سویا به بیش از ۳۷ تا ۳۸ هزار تومان در هر کیلو رسیده، در حالی که نرخ مصوب آن حدود ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان است. این جهش قیمتی حاصل ضعف مدیریت در حوزه نهادههای دامی است.
این مقام بخش خصوصی با اشاره به پیامدهای این وضعیت ادامه می دهد: نتیجه این شرایط، افزایش کشتار دامهای مولد است که زنگ خطری جدی برای آینده تولید محسوب میشود و در سالهای آتی میتواند کشور را با بحران مضاعف در تأمین محصولات دامی مواجه کند.
وی درباره قیمت تمامشده شیر خام هم می گوید: بهای تمامشده تولید شیر خام در شرایط فعلی به حدود ۳۷ تا ۳۸ هزار تومان در هر کیلو رسیده است، اما دامداران هیچگاه امکان قیمتگذاری بر اساس هزینه تمامشده بهعلاوه سود متعارف را نداشتهاند.
صراف می افزاید: برخلاف بسیاری از صنایع که قیمتگذاری آنها بر مبنای هزینه تمامشده و سود مشخص انجام میشود، دامداران همواره خارج از این چارچوب فعالیت کردهاند و عملاًزیان خود را از اصل سرمایه و تولید پرداخت میکنند.
به بیان دیگر، دامدار در حال پرداخت یارانه پنهان به جامعه است.وی تأکید می کند: تداوم این روند میتواند منجر به تعطیلی واحدهای دامداری و آسیب جدی به تولید شیر ولبنیات در کشور شود.
توجیه دولت
درهمین حال دولت و وزارت جهاد کشاورزی توضیحاتی درباره علت افزایش مداوم لبنیات ارایه داده اند که بیشتر به توجیه شبیه است.
به گفته آنان، مشکلات ارزی کشورباعث کاهش تخصیص ارز ۲۸ هزار و۵۰۰ تومانی به واردات نهاده های دامی شده ودسترسی دامداران به نهاده ها به نرخ دولتی را محدود کرده است.بدین ترتیب آنها مجبور به تهیه نهاده از بازار آزاد شده اند که این افزایش هزینه به همراه اثرات تورم و رشد سایرهزینه های تولید به گرانی لبنیات منجر شده است.
وزارت جهاد کشاورزی درعین حال می گوید به جز چهار قلم اصلی، سایرلبنیات مشمول قیمت گذاری دولتی نیست ولذا دولت هم از این بابت تکلیفی برعهده ندارد.
انتهای پیام/