دریاچه ارومیه که به لحاظ آبی و زیست محیطی در شرایط بسیار سخت، نگران کننده و بغرنجی قرار دارد، در روزهای گذشته علاوه بر این مشکلات، زیر شدیدترین هجمه های خبری در فضای مجازی قرار گرفته و حواشی موجود سایه سنگینی بر اصل داستان انداخته است.
به گزارش نای قلم، در حالی که دریاچه ارومیه در زمان حاضر به علت شرایط آب و هوایی، تغییرات اقلیمی، کاهش بارش و کم آبی جهانی که ایران و خطه آذربایجان نیز از این قاعده مستثنی نیست، بدترین وضع را تجربه می کند شاهد ظهور و بروز مسایل مختلف، سوء استفاده ها و ایجاد انواع حواشی پیرامون این دریاچه هستیم.
استخراج ماده راهبردی لیتیوم، احتمال عمدی بودن روند خشک شدن و حضور شرکت های چینی در بستر و استفاده از فناورهایی برای ابرزدایی از آسمان اطراف دریاچه ارومیه از جمله شایعات بسیار گسترده ای است که شبکه های مختلف اجتماعی در فضای مجازی در وسعت بسیار زیاد به آن پرداخته اند و عدم شفاف سازی و اطلاع رسانی دقیق و درست نهادهای مسئول زمینه برای فعالیت و توسعه این شائبه ها در استان های شمال غرب را بیش از پیش فراهم کرده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز با اشاره به اینکه در فضای مجازی مسایل حاشیه ای مطرح و از بازگو کردن واقعیات موجود خودداری می شود، گفت: در چنین فضایی انتشار شایعات روز به روز گسترده تر و اصل مسایل زیست محیطی به فراموشی سپرده می شود.
سعید شهند نقش رسانه های رسمی در انعکاس واقعیات مربوط به مسایل زیست محیطی دریاچه ارومیه را بسیار مهم خواند و اظهار کرد: باید تمام رسانه ها در بازتاب اخبار مربوطه انصاف را رعایت کرده و طبق اصول علمی و عملی و آنچه در بستر دریاچه روی می دهد، قلم فرسایی کنند.
وی با تاکید بر اینکه در زمان حاضر به جز نمک، ماده و عنصری از بستر دریاچه ارومیه برداشت نمی شود، ادامه داد: اکنون تعداد پنج شرکت پیمانکاری در مناطق «آق گنبد»، «آق زیارت» و «انگنه» مشغول استحصال نمک هستند که دارای مجوزهای رسمی و قانونی از وزارت صنعت، معدن و تجارت با استعلام از سازمان حفاظت محیط زیست هستند.
شهند مجموع مساحت تحت فعالیت شرکت های پیمانکاری استحصال نمک در بستر دریاچه ارومیه را ۲۰ هکتار با عمق ۴۰ سانتی متر اعلام و اظهار کرد: انتشار اخباری مبنی بر وجود عنصر لیتیوم در بستر دریاچه به هیچ عنوان صحت ندارد و تنها ماده معدنی استخراجی در این مکان نمک است.
شهند جوامع محلی، راهدارخانه ها، شهرداری ها، کارخانه کاوه سودای مراغه و شهرک شماره ۲ صنعتی ارومیه را از مهمترین و بزرگترین استفاده کنندگان نمک دریاچه ارومیه بیان کرد و افزود: تاکنون هیچ شرکت خارجی در این محل فعالیت نداشته و تقاضایی نیز در این خصوص اعلام نشده است.
شهند مجموع ذخایر معدنی نمک در دریاچه ارومیه را ۶.۷ میلیارد تن و وسعت بستر دریاچه را ۵۴۰ هکتار اعلام و خاطرنشان کرد: این دریاچه به عنوان پارک ملی در سازمان حفاطت محیط زیست ثبت شده است.
وی با تاکید بر اینکه هیچ گونه مساله پشت پرده ای در خصوص برداشت های مواد معدنی نمک در دریاچه ارومیه وجود ندارد، یادآور شد: انتشار اخباری از وجود لیتیوم یا حضور شرکت های چینی در منطقه جزو مصادیق بارز نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی به شمار می رود.
شهند تغییرات اقلیمی و آب و هوایی را از دلایل اصلی و مهم شرایط کنونی دریاچه ارومیه عنوان و اضافه کرد: این تغییرات جهان شمول است و تنها مختص ایران نیست و بسیاری از کشورهای منطقه را نیز شامل می شود.
به گفته وی میزان بارش های سالجاری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۲ درصد نسبت به پارسال کاهش یافته است.
یکی از پیمانکاران فعال در بستر دریاچه ارومیه نیز در گفتگویی، اظهار کرد: مدت ۱۰ سال است که در این مکان اقدام به استحصال ماده معدنی نمک می کنیم و هیچ مشکلی نیز در این زمینه مشاهده نکرده ایم.
اصغر ناصری هرگونه وجود یا مشاهده عناصر طبیعی به غیر از نمک در بستر دریاچه ارومیه را نادرست خواند و گفت: در این سال های فعالیت خود به هیچ عنوان با چنین مسایلی مواجه نشده است و تمام نمک های استحصالی به طور مستقیم به کارخانه کاوه سودا انتقال داده می شود.
وی درباره نحوه برداشت نمک از بستر دریاچه ارومیه، اظهار کرد: نمک خیس دریاچه پس از جمع آوری و انباشت در مکان تعیین شده، به مدت ۴۸ ساعت انبار می شود تا پس از خشک شدن بلافاصله در کامیون ها بارگیری شده و به محل کارخانه منتقل شود.
ناصری متوسط مصرف روزانه نمک در کارخانه کاوه سودای مراغه را یکهزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار تن اعلام کرد و گفت: این مواد به عنوان خوراک اصلی کارخانه به شمار می رود که در آن بیش از ۲ هزار نفر اشتغال دارند.
وی با بیان اینکه مجوزهای لازم برای برداشت نمک را از سامانه صنعت، معدن و تجارت استان اخذ کرده است، اضافه کرد: این مجوزها کوتاه مدت است و هر ۲ ماه یک بار با درخواست شرکت پیمانکاری و بررسی تمام جوانب موضوع از سوی نهادهای مربوطه تمدید می شود.
ناصری با بیان اینکه برای برداشت نمک تعداد ۳۰ تا ۴۰ نفر با شرکت پیمانکاری همکاری دارند، اشتغال غیر مستقیم آن را بیش از ۴۰ نفر اعلام کرد.
حوضه آبریز دریاچه ارومیه با مساحت ۵۱ هزار و ۸۷۶ کیلومترمربع یکی از ۶ حوضه آبریز اصلی کشور است که روند خشکیدن و کاهش تراز آبی آن از اواخر دهه ۷۰ آغاز شده و سالانه ارتفاع آن حدود ۴۰ سانتی متر کاهش یافته است.