محمد راعی/ چندی پیش، بیل گیتس در گفت‌وگویی هشدار داد که در ده سال آینده، هوش مصنوعی می‌تواند جای معلمان را بگیرد. این جمله شاید در نگاه اول جذاب و نویدبخش پیشرفت باشد، اما اگر با دقت بیشتری به آن نگاه کنیم، بیش از آن‌که نوید باشد، زنگ خطری است برای چیزی عمیق‌تر از تکنولوژی:مسئله فراموشی انسان است.

در دنیایی که ماشین‌ها می‌توانند مسئله حل کنند، زبان جدید بیاموزند و حتی تدریس کنند، سؤال مهمی مطرح می‌شود:

آیا تدریس، فقط انتقال دانش است؟ آیا معلم، فقط یک منبع اطلاعات است که می‌توان آن را با یک الگوریتم جایگزین کرد؟

پاسخ، قطعاً منفی است. معلم بودن، بیش از آن‌که به دانش مربوط باشد، به درک مربوط است. به آن لحظه‌ای که معلم، سکوت سنگین دانش‌آموزی را می‌فهمد ؛ به آن نگاهِ فراری، به بغض پشت نقاب شوخی، به دانش‌آموزانی که زیر بار سنگین قمار یا غم یا اضطراب، آرام آرام فرومی‌ریزند.

هوش مصنوعی شاید بتواند «تحصیل» بدهد، اما هیچ‌گاه نمی‌تواند «فهمیده شدن» را جایگزین کند.

نلسون ماندلا گفته بود: «آموزش قدرتمندترین سلاحی‌ است که می‌توان با آن دنیا را تغییر داد.» اما این سلاح، در دستان انسانی روشن می‌شود که می‌ بیند، می‌شنود، و درک می‌کند.

اگر قرار است با این پیشرفت فن آورانه مواجه شویم، سیاست ما نباید انکار یا وحشت باشد، بلکه باید باز تعریف نقش معلم باشد. ما باید انسان‌محورتر شویم، نه ماشین‌محورتر.

باید آموزش را از صرف انتقال اطلاعات، به سمت پرورش انسان ببریم.

ما باید معلمانی باشیم که نه‌ فقط دانش، که همدلی، تاب‌آوری و معنا را نیز منتقل می‌کنند.

باید به دانش‌آموزان یاد بدهیم که چگونه انسان بمانند، در جهانی که هر روز کمتر انسانی به‌نظر می‌رسد.ما باید معلمانی باشیم که نه‌ فقط دانش، که همدلی، تاب‌آوری و معنا را نیز منتقل می‌کنند.

اگر قرار است ماشین‌ها جای ما را بگیرند، چه چیزی از انسان بودن را با خود خواهند برد؟ و ما تا آن روز چقدر از انسانیت را منتقل کرده‌ایم؟

ویکتور فرانکل، نویسنده کتاب انسان در جست و جوی معنا، زمانی در نامه‌ای به معلمان آینده نوشت:

«وظیفه شما این نیست که فقط به نسل جوان آموزش بدهید، بلکه این است که به آن‌ها کمک کنید معنای زندگی‌شان را پیدا کنند.»

در جهانی که معنا هر روز نایاب‌تر می‌شود، و ماشین‌ها هر روز کامل‌تر، ما معلمان باید حامل شعله‌ای باشیم که فقط انسان می‌تواند آن را روشن نگه دارد: شعله‌ی معنا.

شاید هوش مصنوعی بتواند پاسخ‌ها را بدهد، اما تنها یک معلم انسان است که می‌تواند به یک نوجوان کمک کند تا پرسش‌هایش را کشف کند.

انتهای پیام/